Morgenavond staan we met meer dan 8 miljoen mensen in oranje tenue te staren naar een voetbalwedstrijd. We zien waarschijnlijk een draak van een eerste helft en een tweede helft waar iedereen uitermate vrolijk van wordt. Toch is het niet alleen maar lol en bier drinken. We kunnen er ook wat van leren. Ik raad vooral beleidsbepalers in de ruimtelijke ordening aan eens goed te kijken naar het Nederlands Elftal op dit WK.

Systeem

Van Gaal heeft het ondenkbare gedaan: hij heeft zijn eigen visie losgelaten en heeft het systeem aangepast op de werkelijkheid die hij voor zich zag: zijn spelers en de tegenstanders. Wat is er nodig om het einddoel te bereiken? Dat was zijn kernvraag, en die beantwoordt hij tot nu toe best naar tevredenheid van bekant de gehele natie.

Vertaal dat nu eens naar de praktijk bij ruimtelijke plannen. Als een project start, valt het eigenlijk automatisch in een aantal radersystemen waarin alles en iedereen begint mee te draaien. Meest in het oog springend vind ik altijd de onderzoeksriedel. Je krijgt een lijst mee van de gemeente met dingen die je moet onderzoeken om erachter te komen of er misschien ergens een belemmering te vinden is die de voortgang van jouw project zou kunnen tegenhouden.

Crux 

Maar vaak kun je al van mijlenver zien aankomen waar de crux zit. Het is die buurman, die zich zorgen maakt over de hoogte. Het is de geurcirkel van de naastgelegen veehouderij. Of de oplossing voor het parkeerprobleem. Je ziet dan ook dat gaandeweg het proces de besluitvorming (de overeenkomst, de bezwaren, de discussie in de gemeenteraad) zich toespitst op dat ene onderwerp. Los je dat op, dan kun je door. Maar de initiatiefnemer is wel een aantal duizenden euro’s kwijt aan dingen die de meesten ongezien terzijde schuiven en niemand daarna ooit nog leest.

Waarom zakken we niet eerst terug met zijn allen, in plaats van blind te gaan onderzoeken? Maak bij de start van het project een quick scan met een aantal verstandige mensen, bij voorkeur zelfs met de omgeving van het project, en bepaal dat ene onderwerp of die twee onderwerpen waar het om gaat. Los dat op (of niet). Laat de rest voor wat het is, want niemand zit daarop te wachten. Alleen mensen die er de kost mee verdienen. Zo pas je het systeem aan op de werkelijkheid die je voor je ziet. Wat is er écht nodig om het einddoel te bereiken? Waar gaat het nu écht om?

De publicaties over de nieuwe Omgevingswet buitelen over elkaar heen. Woorden als flexibiliteit en vereenvoudiging vallen vaak. Ik heb de wet nog niet gelezen, dus misschien is mijn idee al opgepikt door politiek Den Haag. Maar ik denk het niet.

Maar als ‘we’ kampioen worden, is het toch echt het overwegen waard misschien.